امروزه حجم عظیم اطلاعات نیاز به حجم عظیم تری از دستگاه ها برای ذخیره سازی را به وجود می آورد. به همین علت، انتخاب راهکاری مناسب برای ذخیره سازی اطلاعات یک سازمان از حساسیت بسیار بالایی برخوردار است. اگر شما وضعیت فعلی و نیازهای آتی خود درباره سیستم های ذخیره سازی اطلاعات را به دقت تحلیل کنید، می توانید از پیش آمدن نیاز به یک ارتقای هزینه بر و زمان بر و دردسرهای آن جلوگیری کنید.
خریدن یک ذخیره ساز خیلی کم ظرفیت، دست برنامه های کاربردی و سرویس های شبکه ای شما را برای دسترسی به منابع سیستم خواهد بست. اغلب کسب و کارهای کوچک و بسیاری از شرکت های متوسط تمایل یا مهارت فنی توسعه ابزارهای ذخیره سازی سرورهای موجود خود را ندارند. در واقع قیمت ابزارهای ذخیره سازی (نسبت به کارکردشان) خیلی پایین است. ولی هزینه نیروی انسانی مورد نیاز برای مدیریت این سیستم ها خیلی بالاست و در اغلب موارد اصولا ارتقا دادن ابزار ذخیره سازی داخل یک سرور قدیمی، کاری بی معنی و یا بیهوده به نظر می رسد.
به طور کلی به ۵ شیوه مختلف زیر می توان اطلاعات را در یک شبکه ذخیره سازی کرد:
۱- سیستم های ذخیره ساز اطلاعات مستقیم Direct Attached storage (DAS)
۲- سیستم های ذخیره ساز اطلاعات متصل به شبکه Network Attached Storage (NAS)
۳- سیستم های ذخیره ساز اطلاعات شبکه Storage Area Network (SAN)
۴- سیستم های ذخیره سازی اطلاعات مبتنی بر Tape
۵- ذخیره سازی فضای ابری رایانش ابری Cloud Computing
DAS یا Direct Attached Storage یک سیستم های ذخیره سازی اطلاعات دیجیتالی است که مستقیم به Storage Controller کامپیوتر یا سرور متصل می شود. یعنی کنترل سخت افزاری آن استوریج با سرو است و بخشی از شبکه ذخیره سازی نیست. این تکنولوژی زمانی مورد نیاز است که حجم دیتای مورد نیاز شما بیشتر از شیارهای هارد روی سرور باشد لذا با افزودن DAS تعداد هاردهای تحت مدیریت سرور خود را افزایش می دهید. بدیهی است که ارتباط استوریج شما با سایر تجهیزات موجود در شبکه از طریق سرور خواهد بود. کارهایی مانند فرمت و ننوشت و خواندن اطلاعات را خود سرور انجام می دهد و در واقع سطح دسترسی آن Block Level است.
هاردهایی که در سیستم های ذخیره سازی اطلاعات DAS استفاده می شود شامل HDD و SDD است که اولی ارزان تر از دومی است، اما سرعتش کمتر است. اکثر دستگاه های DAS که امروزه به فروش می رسند، از هارد درایو استفاده می کنند هر چند که دستگاه های SSD و هیبریدی نیز محبوب هستند مخصوصا در اپلیکیشن هایی که کارایی در آن ها مهم است مانند تحلیل بیگ دیتاها. SSD ها کارایی بالایی دارند اما گران هستند ولی در سال های اخیر ارزان تر شده اند. از آنجایی که SSD ها دیسک گردان ندارند، قابل اعتمادترند و عمر طولانی تری دارند.
اغلب فروشندگان، SSD را برای سرورهایی با تعداد کاربران متوسط و بزرگ پیشنهاد می دهند تا به عنوان بخش یا همه فضای ذخیره سازی استفاده شوند. DAS می تواند شامل یک هارد یا گروهی از هاردهای متصل به هم باشد. دستگاه های DAS می تواند هم درون سرور و هم بیرون آن (مانند هاردهای خارجی یا دیگر دستگاه های ذخیره سازی) قرار گیرد. سیستم های چندگانه می توانند از یک دستگاه DAS استفاده کنند ولی باید هر کدام از سرورها اتصال جداگانه ای به آن داشته باشد.
در سیستم های ذخیره سازی اطلاعات NAS یا Network Attached Storage هارد دیسک ها بر روی یک سرور قرار دارد که به آن NAS Storage گفته می شود و سپس این هاردها را در شبکه برای دستگاه های دیگر به اشتراک می گذاریم. هاردها در داخل این سرورها به صورت DAS هستند. در واقع از طریق پروتکل TCP/IP به استوریج متصل می شویم و از آن سرویس می گیریم. این استوریج ها به سادگی، فضایی مرکزی، محلی و بسیار در دسترس را برای ذخیره سازی فایل ها و فولدرهای حیاتی برای هر سازمانی را با قیمتی مناسب تر نسبت به SAN فراهم می کنند. از ویژگی های این روش ذخیره سازی، امکان به اشتراک گذاشتن حجم بالای هارد در شبکه است. Nas استوریج برای استفاده در سازمان های کوچک و متوسط و Workgroup ها ایده آل است و برای استفاده در فایل سرویس و اشتراک فایل مناسب است.
در سیستم های ذخیره سازی اطلاعات NAS Storage مدل دسترسی به اطلاعات File level Access است یعنی باید بر روی استوریج های NAS ویندوز بهینه شده ی مخصوص استوریج نصب کنیم. پس در این راهکار ذخیره سازی، به سیستم عامل نیاز داریم و می توانیم از ویندوز نسخه Storage Server استفاده کنیم. در ویندوز استوریج سرور سرویس هایی مثل اکتیو دایرکتوری، DHCP و DNS از ویندوز حذف و غیر قابل فعال سازی شده و در عوض ویژگی های File Sharing یا به اشتراک گذاری فایل ها بهینه تر و قوی تر شده است. از NAS معمولا برای File Sharing و Home Directory استفاده می شود.
NAS استوریج ها در واقع یک دستگاه ذخیره ساز خارجی هستند که به طور فیزیکی به شبکه متصل شده و از طریق شبکه های LAN و WAN می توانند با سرور در ارتباط باشند و بر خلاف DAS عموما سیستم عامل، هارد و واسط مدیریتی این دسته از دستگاه ها بر روی آن ها از پیش نصب شده است و حداقل برای انتقال سریع تر و بهینه اطلاعات چند پورت گیگ و یا با سرعت بالاتر بر روی آنها تعبیه شده است. تفاوت راهکار SAN و NAS در Block Level بودن SAN است و مزیت مشترک آن ها این است که مدیریت فضاها به صورت متمرکز انجام می شود.
سیستم های ذخیره سازی اطلاعات SAN در واقع شبکه ای از استوریج ها یا دستگاه های ذخیره ساز است که به سرور متصل می شود و داده ها را در سطح بلوک یا Block Level ذخیره می کند تا مورد استفاده نرم افزارهای نصب شده روی سرورهای این شبکه قرار گیرند. با توجه به اینکه دستگاه های SAN وابستگی دستگاه های ذخیره سازی اطلاعات به سرورها را حذف می کنند و بصورت مجزا می توانند در شبکه ایفای نقش کنند. طبیعی است که هر نرم افزاری بر روی هر سروری در شبکه می تواند به این منابع ذخیره سازی دسترسی پیدا کند و همین موضوع باعث بالا بردن کارایی هر چه بیشتر تجهیزات SAN در شبکه می شود.
دسترسی Block level یعنی می تواند بدون واسطه و مستقیم به بلاک های هارد دیسک دسترسی پیدا کرد که این روش سرعت بالایی دارد. هنگامی که صحبت از انعطاف پذیری و تطبیق پذیری به میان می آید، هیچ فناوری ای بر استوریج های سطح بلاک Block level Storage برتری ندارد. SAN برای نرم افزارهایی مانند پایگاه داده، امکانی را فراهم می سازد تا فارغ از تنظیمات خاص روی آن ها و یا درگیر شدن با قوانین پیچیده اشتراک گذاری، به حجم بیشتری از اطلاعات با سرعت بالاتری دسترسی پیدا کنند.
این استوریج ها برای تقریبا هر نوع کاربرد از جمله ذخیره سازی فایل، ذخیره سازی پایگاه داده، فضای مربوط به فایل سیستم ماشین مجازی (VMFS) و… با سرعت بسیار بالا قابل استفاده هستند. با این تجهیزات، شما می توانید انواع فایل سیستم ها را در فضای ذخیره سازی قرار دهید بنابراین اگر شما از ویندوز استفاده می کنید، شما فضای با NTFS و اگر از VMware Server استفاده می نمایید با VMFS فرمت می شود.
هدف در سیستم های ذخیره سازی اطلاعات SAN، ارسال اطلاعات بین سرورها و دستگاه های ذخیره ساز است یعنی فقط خواندن و نوشتن اطلاعات انجام می شود و سرویس هایی مانند وب و یا ایمیل در آن ارایه نمی شود. در سازمان های بزرگ با تعداد زیادی سرور، کارایی و انعطاف پذیری بیشتری نسبت به DAS را ارایه می دهد و در عین حال که هزینه سخت افزار آن بیشتر است اما باعث صرفه جویی در هزینه می شود. بسیاری از دستگاه های SAN و NAS می تواند به عنوان دستگاه های DAS نیز استفاده شود.
تعاریف و استانداردهای شبکه SAN را سازمانی به نام SNIA به وجود آورد و امروزه بسیاری از شرکت ها از این تکنولوژی استفاده می کنند. این نوع استوریج ها برای انجام فرآیندهای بکاپ گیری و پیاده سازی Disaster Recovery بسیار کارآمد هستند. در یک SAN می توان به راحتی اطلاعاتی را از هارد دیسک های یک SAN به SAN دیگر منتقل کرد و حتی کوچک ترین ارتباطی با سرور اصلی مالک اطلاعات برقرار نمی شود و این اطلاعات وابستگی عدم به سرورها، بکاپ گیری را بسیار کارا می کند. معمولا ساختارهای کلاسترینگ در شبکه های بزرگ را با استفاده از تجهیزات SAN انجام می دهند.
سیستم های ذخیره سازی اطلاعات Tape نقش مهمی در دیتاسنترهای مدرن امروزی که با چالش رشد روزافزون داده سروکار دارند و در عین حال با کمبود بودجه مواجه اند، بازی می کند. این نقش، فرای تامین بکاپ گیری و Disaster Recovery برای اپلیکیشن ها است و آرشیو داده، Data Preservation (شامل نگهداری از داده به صورتی که هم امنیت و هم یکپارچگی حفظ شود) Scale-out NAS، بیگ دیتا، کلود استوریج و غیره را شامل می شود.
وقتی سازمانی از برخی داده ها استفاده کمتری می کنند، آنها را به Tape انتقال می دهند مثلا داده های آرشیو شده معمولا ممکن است به زودی مورد استفاده قرار نگیرند پس نوار می تواند جای خوبی برای آن ها باشد. نوارهای مغناطیسی برای انتقال داده های بزرگ، مزیت محسوب می شوند زیرا انتقال چندین ترابایت داده به کلود از طریق شبکه نسبت به انتقال داده به کلود از طریق نوار، زمان بیشتری لازم دارد. در عین حال همان نوار می تواند به عنوان بکاپ استفاده شود.
چنانچه بخواهیم برای تهیه بکاپ به طور مثال در صورت استفاده از تکنولوژی هایی مانند هاردهای SSAیا SATA یا SSD علاوه بر داشتن سرعت بیشتر در ری استور کردن، دسترسی Random خواهیم داشت در نتیجه دیسک برای استفاده در بکاپ گیری بهتر از نوار مغناطیسی خواهد بود اما هزینه ای که بابت هر ترابایت باید بپردازید چیزی حدود ۲ الی ۱۰ برابر نسبت به حالتی خواهد بود که سیستم های ذخیره سازی اطلاعات Tape را بکار می برید. Tape دارای دسترسی Linear است یعنی از آنجایی که Tape دستگاهی است که داده را به صورت سریال ذخیره می کند، کاربر برای دسترسی به دادهای که در انتهای نوار قرار گرفته، باید کل طول نوار را طی کند. در واقع Tape Driveمخصوص رده پایین، Tape Autoloaderمخصوص SMB ها و Tape Library مخصوص رده متوسط و انترپرایزها است.